TİCARET VE SANAYİ
ODALARI İLE BORSALARA
ÜYELİK VE AİDAT İŞLEMLERİ
ÜYELİK VE AİDAT İŞLEMLERİ
ODA NEDİR?
·
Odalar;
üyelerinin müşterek ihtiyaçlarını karşılamak,
·
meslekî
faaliyetlerini kolaylaştırmak,
·
mesleğin
genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak,
·
mensuplarının
birbirleri ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hâkim kılmak
üzere meslekî disiplin, ahlâk ve dayanışmayı korumak ve bu Kanunda yazılı
hizmetlerile
·
mevzuatla
odalara verilen görevleri yerine getirmek amacıyla kurulan,
·
tüzel
kişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarıdır
KİMLER ODAYA KAYIT
OLMAK ZORUNDADIR?
Ticaret siciline kayıtlı tacirler ve 5174 kanunun 5 inci
maddesine göre sanayici ve deniz taciri sıfatını haiz tüm gerçek ve tüzel
kişiler ile bunların şubeleri ve fabrikaları, bulundukları yerdeki odaya
kaydolmak zorundadırlar.
ODALARIN
ALDIKLARI AİDATLAR NELERDİR?
Odaların aldıkları aidatlar,
kayıt aidatı ve yıllık aidattır.
Yıllık aidat, birliklerin
hazırlayacağı cetvellere göre alınan yıllık aidat ve yıllık ticari karın bine 5
i üzerin alınan munzam aidat olmak üzere iki türlüdür.
KAYIT
ÜCRETİ VE YILLIK AİDAT
Kayıt ücreti
ile yıllık aidat miktarı, onaltı yaşından büyükler için uygulanan aylık asgari
ücretin brüt tutarının yüzde onundan az, yarısından fazla olamaz.
Kayıt ücreti ve yıllık aidat tarifeleri, “dereceler”
üzerinden alınır. Bu dereceler ve tutarları her yıl yeniden belirlenir.
Dereceler belirlenirken şu unsurlara dikkat
edilmelidir.
Derecelerin üyelerin
durumlarına uygun olarak tespiti zorunludur. Bu derecelerin sayısı beşten az, yediden çok olamaz.
Derecelerin tespitinde
aşağıdaki esaslar göz önünde bulundurulur:
· a) Sermaye veya özvarlık;
Üyenin sermayesi
ticaret sicilinde tescil ve ilân edilmiş ise, bu sermaye veya firma
bünyesindeki özvarlık miktarının toplamı esas alınır.
Sermaye
tescil edilmemiş ise, üyenin beyan ettiği sermaye veya özvarlık toplamı dikkate
alınır ve gerektiğinde bu beyanın doğruluğu araştırılarak inceleme sonucunda bulunacak miktar esas alınır.
Sermayesi tescil edilmiş üyelerin, sermayelerinde artış olmuş ise, oda
ve borsalara bildirilen en son sermaye esas alınır.
· b) İştigal konusu;
Birden
fazla iş ile fiilen iştigal eden üyenin, esas iştigal konusu dikkate alınır.
· c) Yıllık Ciro;
Üyeler
talep halinde yıllık cirolarını bildirmekle yükümlüdürler.
· d) Yapılacak istihbarat sonucunda elde
edilecek malumat;
Yukarıda sayılan
esaslara göre derecelerin tespit edilememesi halinde, yapılacak inceleme
sonucunda elde edilecek; firma veya şirketin yapısı, işyerinin mevkii, kirası,
çalıştırılan personel sayısı, demirbaşları ile makine ve sair tesislerin
mevcudu gibi bilgiler üyenin derecesinin tespitinde dikkate alınır.
MUNZAM
AİDAT.
Odalarca her yıl için; gerçek kişi tacir ve sanayicilerin
gelir vergisine ilişkin beyannamelerinde gösterilen ticarî kazanç toplamı;
tüzel kişi tacir ve sanayicilerin ise ödeyecekleri kurumlar vergisine ilişkin
beyannamelerinde gösterilen ticarî bilanço kârı üzerinden binde beş oranında
munzam aidat tahsil olunur.
Zarar eden
üyeler, o yıl için munzam aidat ödemezler.
Munzam aidat
haziran ve ekim aylarında iki eşit taksitte ödenir. Önceki yıldan itibaren
geçerli olarak kaydedilmesi gerekenlerin munzam aidatları ise, bu durumun
kendilerine tebliğ edildiği yılın sonuna kadar ödenir.
Üyeler, ticarî
ve sınaî kazançlarına ait bilgileri ve bilançolarını talep üzerine odalara
vermek zorundadırlar. Ayrıca odalar, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 5 inci
maddesi hükmü çerçevesinde vergi dairelerinden bilgi isteyebilirler. Üye
tarafından bilançonun verilmemesi ve vergi dairesinden de sağlanamaması
halinde, yıllık aidat tavanının üç katından az olmamak üzere, bir önceki yılın
munzam aidatı geçici olarak aynen tahakkuk ettirilir.
ŞUBE
BULUNMASI DURUMUNDA AİDATIN HESAPLANMASI
Şubelere
kayıtlı olan üyeler, belirlenen kayıt ücreti ve aidatların yarısı kadar ödeme
yaparlar.
Çalışma
alanları içinde birden fazla şubesi bulunan üyelerin munzam aidatı, bütün
şubelerden elde ettikleri gelir veya kurumlar vergisine matrah teşkil eden
ticarî kazanç veya ticarî bilanço kârı
üzerinden hesaplanır.
Müstakil
bilançosu yapılan kurum ve müessese şubeleri ile fabrikalarının munzam aidatı,
şube veya fabrikanın bulunduğu yerin odasına ödenir.
Bir tüzel
kişiliğin merkez, şube ve fabrikalarının değişik yerlerde olması, fakat
bilançolarının merkezde tutulması halinde, munzam aidat merkez tarafından mahalli odaya ödenir. Bu oda tahsil ettiği
munzam aidatı diğer odalar arasında, izleyen takvim yılının ilk üç ayı içinde
eşit olarak paylaştırır.
Bütün bu
hallerde bir müessesenin şubeleri ve fabrikaları ile birlikte ödeyeceği munzam
aidat, o yıl için belirlenmiş bulunan yıllık aidat tavanının yirmi katını
geçemez.
Şubelere
kayıtlı üyeler, bu maddede belirlenen munzam aidatın yarısı kadar ödeme
yaparlar.
Şubelere
kayıtlı olan üyeler, bu maddede belirlenen kayıt ücreti ve yıllık aidatın
yarısı kadar ödeme yaparlar.
BİRDEN
FAZLA ODAYA KAYIT ZORUNLULUĞU BULUNANLARDAN ALINACAK AİDATLAR.
Birden fazla odaya kayıtlı bulunan üyeler, bu
durumu belgelendirmek şartıyla kendileri için belirlenmiş bulunan kayıt ücreti ve yıllık aidat
miktarlarının yarısı kadar ödeme yaparlar.
Birden fazla odaya kayıtlı
bulunanların munzam aidatı, üye
tarafından ilgili odalara eşit olarak paylaştırılmak suretiyle yatırılır.
YILLIK
AİDATLARIN ÖDEME ZAMANI
Yıllık aidat
her yılın haziran ve ekim aylarında iki eşit taksitte ödenir. Yıl içinde
kaydedilenlerin kayıt ücreti ile önceki yıldan itibaren geçerli olarak
kaydedilmesi gerekenlerin kayıt ücretleri ve yıllık aidatları, durumun
kendilerine tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenir.
YIL
İÇİNDE KAYIT VEYA SİLİNME İŞLEMİ
Kayıt
ücretinin alındığı yıl için ayrıca yıllık aidat alınmaz. Ancak kaydı silinmek
suretiyle oda veya borsadan ayrılanların tekrar kaydedilmeleri halinde, aynı
yıl içinde dahi olsa yeniden kayıt ücreti alınır.
Talep üzerine veya re’sen yapılan kayıtlar, yılın hangi ayında
yapılırsa yapılsın kayıt ücreti tam olarak alınır ve tebellüğ tarihinden
itibaren bir ay içinde ödenir.
Aidat tahakkuklarının başlatıldığı ay dahil
olmak üzere o yılın sonuna kadar geçen süre için yıllık ve munzam aidat tahsil
edilir. Aidatların hesaplanmasında, o yıl için üyeden alınması gereken yıllık
ve munzam aidatın on iki aya bölünmesi suretiyle elde edilen aylık tutar
dikkate alınır.
Oda ve borsalardan kaydı silinen üyelerden, kaydın silindiği ay dahil
olmak üzere kaydın silindiği ana kadar geçen süre için yıllık ve munzam aidat
tahsil edilir. Aidatların hesaplanmasında, o yıl için üyeden alınması gereken
yıllık ve munzam aidatın on iki aya bölünmesi suretiyle elde edilen aylık tutar
dikkate alınır.
MÜNFESİH
DURUMDAKİ TACİRLERİN AİDAT BORÇLARI
Münfesih üyelerden, münfesih
duruma girdiği yıl hariç yıllık ve munzam aidat tahsil edilmez.
İçinde bulunulan yıldan önceki iki yıldan itibaren
adresleri ve durumları tespit edilemeyenler ile bu süre zarfında aidat ödemeyen
üyelerin isimleri, oda yönetim kurulu kararıyla, meslek grupları ve seçmen
listelerinden silinir; aidat tahakkukları durdurulur. Bu fıkra hükmünün
gereğinin her yılın ocak ayı içinde yerine getirilmesinden oda yönetim kurulu
sorumludur.
Yukarıdaki fıkrada anılan oda yönetim kurulu kararını takip
eden yılbaşından itibaren iki yıl içinde, ilgilinin üyesi bulunduğu odaya
müracaatla adres ve durumunu bildirmemesi halinde, oda yönetim kurulunun teklifi
ve meclis kararıyla ticaret sicil kaydının re’sen silinmesi için ticaret sicil
memurluğuna ihbarda bulunulur. İhbarı takip eden ayın ilk günü itibarıyla oda
kaydı silinmiş sayılır. Bu süre içerisinde durumunu bildiren üyelerin aidat
tahakkukları başlatılır. Ancak bu durumda olanlar tüm aidat borçlarını
ödemedikçe seçmen listelerine tekrar kaydedilemezler
ODA
MECLİSİNİN AİDATLARI SİLME YETKİSİ VAR MI?
Oda ve borsa
meclisi, tahsili imkânsızlaşan alacakların takibinden vazgeçilmesine veya ölen,
ticareti terk eden ve oda veya borsaya olan aidat borçlarını yangın, sel,
deprem ve benzeri tabiî afetler gibi iradesi dışında meydana gelen mücbir
sebeplerden dolayı ödeme güçlüğü içinde olan üyelerin aidat borçlarının ve
gecikme zamlarının affına ve/veya yeniden yapılandırılmalarına karar verebilir.
İstisnai nitelikteki bu kararlar, aynı
durumdaki tüm üyeleri kapsayacak şekilde ve yılda bir defa olmak üzere alınır.
YABANCI GEMİLERİN
AİDATLARI
Türkiye limanlarında yük alan veya bu limanlara yük getiren
ve Türkiye'de herhangi bir odaya kayıtlı olmayan yabancı bayraklı gemiler ile
yabancı bir ülkede yerleşik gerçek veya tüzel kişi tacir tarafından işletilen
Türk Bayraklı gemilerin Türk limanlarında yükleme ve boşaltmadan sağladıkları
tüm navlun hasılatı üzerinden, kruvaziyer ve yolcu gemilerinde gros tonajı
üzerinden uluslararası uygulama göz
önüne alınmak suretiyle, binde beşi
geçmemek ve yıllık munzam aidat tavanını aşmamak kaydıyla oda yönetim kurulunca
teklif ve oda meclisince tespit edilecek orana göre hesap edilecek meblağ,
geminin limandan ayrıldığı tarihten itibaren on beş gün içinde, kendileri,
temsilcileri veya acenteleri tarafından ilgili liman bölgesindeki deniz ticaret
odasına veya bu oda teşkilâtının henüz kurulmadığı yerlerde, ticaret veya
ticaret ve sanayi odasına ödenir.
ZAMANINDA
ÖDENMEYEN AİDATLAR.
Süresinde ödenmeyen kayıt ücreti, yıllık ve munzam aidata 6183
sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun uyarınca günlük gecikme
zammı tahakkuk ettirilir.
Kayıt ücreti, yıllık ve munzam aidat ile bunlara ait kesinleşen
gecikme zamlarına ilişkin olarak yönetim kurulunca verilen kararlar ilâm
hükmünde olup, icra dairelerince yerine getirilir.
Kayıt ücreti, yıllık ve munzam aidat ile bunlara ait kesinleşen
gecikme zamlarının tahsil zamanaşımı süresi beş yıldır.
12/07/2013
BTSO, ODA AİDAT BORCU
Mustafa TAN